Co to jest cholesterol?
Cholesterol należy do grupy chemicznych związków organicznych. Znajduje się on w osoczu krwi, stanowi część lipoprotein, czyli pochodnych lipidów. Obecność cholesterolu jest konieczna do utrzymania prawidłowego działania organizmu. Bierze on udział w syntezie wielu niezbędnych dla człowieka elementów takich jak, np. hormony płciowe, glikozydy sercowe. Wyróżnia się kilka podstawowych typów lipidów, np. LDL, HDL, cholesterol całkowity jak również triglicerydy. Stężenie poszczególnych frakcji we krwi zależne jest od wielu czynników, takich jak: tryb życia, stosowana dieta, wiek.
Normy
Normy cholesterolu nie są jednakowe w wielu krajach. Wzorce różnią się nawet między laboratoriami tego samego regionu. Istnieją jednak przyjęte, uśrednione wartości, w oparciu o które można analizować wyniki pacjentów. I tak na przykład: poziom całkowitego cholesterolu nie powinien przekraczać 240 mg/dl. Dolna granica natomiast nie powinna być niższa niż 155 mg/ dl. Pomiar ten wykonuje się niezależenie od pory dnia, a chory może przyjmować posiłki przed pobraniem krwi. Leki wprowadza się dopiero po uzyskaniu niepokojących wyników z dwóch pozostałych frakcji.
Dobry wynik HDL tzw. „dobrego cholesterolu” oscyluje w granicach 50 mg/dl i więcej. W tym wypadku zasada„ im więcej tym lepiej” zdecydowanie się sprawdza, ponieważ czym wyższy poziom HDL tym mniejsze ryzyko wystąpienia zawału serca. Często rozgranicza się te wartości w zależności od płci pacjenta. Dla mężczyzn wahają się one od 35 do 70 mg/dl, u kobiet wynoszą od 40- 85 mg/dl.
Wysokie Stężenie LDL, czyli „złego cholesterolu” daje podstawę do podejrzewania choroby wieńcowej u pacjenta. Wielokrotnie też zwiększa możliwość wystąpienia zawału serca. Za wynik niebezpieczny uznaje się od 155 mg/dl w górę. Norma zamyka się w granicach od 130 mg/ dl do 155mg/dl. Jest to wskaźnik przyjęty dla zdrowego pacjenta, nieposiadającego dodatkowych obciążeń takich jak, np. palenie papierosów, otyłość. Inną wartość przyjmuje się dla diabetyków i wynosi ona 70 mg/dl.
Ryzykowny poziom Triglicerydów oscyluje między parametrami od 200 do 500 mg/dl. Wyniki powyżej wymienionej, górnej granicy są już bardzo niebezpieczne i zdecydowanie zwiększają możliwość zachorowania na chorobę wieńcową.
Złe wyniki i co dalej…?
Unormowanie poziomu zaburzeń profilu lipidowego polega na działaniach złożonych. W proces leczenia wchodzą zarówno leki farmakologiczne, oraz właściwa dieta i aktywny tryb życia. Te trzy elementy, w połączeniu ze sobą dają doskonałe efekty, które nie powodują jednorazowej poprawy (o ile przestrzegamy zaleceń cały czas). O włączaniu terapii farmakologicznej decyduje lekarz. Jest ona dobrana indywidualnie do pacjenta oraz do frakcji, której poziom jest niepokojący. Najczęściej stosuje się fibraty (obniżają poziom triglicerydów) oraz statyny (działają korzystnie na stężenie LDL), np. atorwastatyna. Są to leki, które dodatkowo blokują powstawanie miażdżycy. Używa się także oleju rybnego, który najczęściej zalecany jest w celu obniżenia poziomu triglicerydow. Nie każdy wie, że pozytywny wpływ na poziom cholesterolu ma również oliwa z oliwek. Używana regularnie, pomaga skuteczne zmniejszyć niepożądane wartości.
Bardzo duże znaczenie w walce z cholesterolem ma dieta. Na początek powinno się zmniejszyć spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego, ponieważ znajdujące się w nich nasycone tłuszcze podwyższają poziom frakcji LDL. Nie można zapomnieć, że wymienione produkty to również źródło cennego białka. Aby jego ilość nie spadła drastycznie należy włączyć do codziennych posiłków ryby morskie, które dodatkowo wzbogacą organizm o kwasy omega-3. Warto pamiętać o tzw. białku roślinnym, którego źródłem są rośliny strączkowe, a te z powodzeniem można włączyć w jadłospis. Nie powinno się też jeść dużej ilości jaj oraz masła (zamieniamy je na margarynę lub oliwę z oliwek). W walce z cholesterolem nie wolno zapominać o warzywach, ponieważ zawierają one wiele błonnika, który „wymiata” z organizmu złe tłuszcze. Błonnik znajdziemy również w produktach pełnoziarnistych oraz brązowym ryżu. Co do napojów warto przekonać się do zielonej herbaty, czerwonego wina oraz soków warzywno-owocowych, które dodatkowo będą uzupełniały poziom witamin w organizmie. Więcej rad dotyczących redukcji cholesterolu opisaliśmy w artykule jak zredukować poziom cholesterolu. W celu dobrania dokładnej, indywidualnej diety, odpowiadającej potrzebom pacjenta warto skonsultować się z dietetykiem.
Nie wolno też zapominać o porzuceniu złego trybu życia. Niezwykle ważne jest zrezygnowanie z używek (rzucenie palenia, mniej alkoholu). Warto się więcej ruszać, spacery na świeżym powietrzu poprawią kondycję i ogólne samopoczucie pacjenta.
Podsumowanie
Trzeba pamiętać, że cholesterol jest ważną dla organizmu substancją, ale jego poziom powinien być kontrolowany regularnie. Wykonując badania profilaktyczne (osoby zdrowe raz w roku, pacjenci z podwyższonym ryzykiem w ustalonych przez lekarza kardiologa odstępach czasu) uzyskamy pewność, że jego stężenie nie będzie przekraczało dozwolonych norm przez dłuższy czas, a co za tym idzie, zbyt wysoki cholesterol nie dokona dużego spustoszenia w organizmie pacjenta. Trzeba podkreślić, że utrzymanie zdrowego poziomu cholesterolu nie wymaga dużych nakładów finansowych czy ogromnych wysiłków i poświęceń ze strony pacjenta, więc warto starać się, aby jego stężenie pozostało na optymalnym i nieszkodliwym poziomie.