Rak piersi należy do grupy nowotworów, przy których notuje się największą śmiertelność wśród kobiet. Liczba zgonów przekracza około 5 tysięcy rocznie. Ta zatrważająca statystyka wciąż wzrasta. 10 procent z 15 tys. rocznych zachorowań posiadała obciążenie genetyczne. Wynika z tego, że ponad 1500 pań mogło zapobiec chorobie, gdyby tylko wykonywały one regularne badania profilaktyczne.
„Nie widzę konieczności, brakuje mi czasu, za miesiąc, kiedyś…”, to tylko niektóre wymówki jakich używają kobiety, aby „wybronić” się od wykonania badań kontrolnych. Ochrona przed rakiem piersi zaczyna się w głowie. Istnieje duża potrzeba uświadomienia kobietom, że nowotwór nie wybiera i nie omija ze względu na żadne kryteria, a odkładane „jutro” może już nie nadejść.
Symptomy Raka Piersi
Ilość i jakość sygnałów, które pomagają rozpoznać chorobę zależna jest od stopnia jej rozwoju. We wczesnym stadium objawy najczęściej nie występują, a jedyną drogą do wykrycia problemu jest badanie palpacyjne, ultrasonograficzne lub mammografia piersi. Rak to choroba niezwykle podstępna, ale tylko w sytuacji jej wczesnego zdiagnozowania, istnieje możliwość całkowitego wyleczenia, bez stosowania inwazyjnej terapii.
Najczęstsze objawy to:
- zmiany w okolicy brodawek sutkowych: wydłużenie/ wyciągniecie brodawki, wydzielina surowicza lub krwista, zmiany skórne (wypryski, owrzodzenia), asymetria
- zmiany na skórze piersi: zaczerwienienie, opuchlizna i obrzęk skóry, owrzodzenie, zwiększona bolesność (odmiana zapalna guza)
powiększenie węzłów chłonnych pod pachami - dolegliwości bólowe: w początkowych stadiach nie występują prawie wcale, za to stanowią charakterystyczny przejaw zaawansowanego stanu choroby
- „milk rejection sign”: taką nazwę otrzymał symptom pojawiający się u matek karmiących, sygnałem wskazującym na nieprawidłowości jest duża niechęć dziecka do przyjmowania pokarmu z piersi matki
Zalecane badania
USG piersi
W razie wykrycia niepokojących zmian podczas konsultacji ginekologicznej lub przy samobadaniu najodpowiedniejszym krokiem będzie wykonanie USG piersi przez doświadczonego radiologa. Badanie nie wymaga żadnego przygotowania. Na ciało pacjentki lekarz nakłada żel, zwiększający możliwość rejestrowania ultradźwięków, dzięki którym uzyskiwana jest diagnostyka obrazowa. Radiolog przesuwa odpowiednią głowicą po skórze piersi, oglądając wnikliwie każdą podejrzaną zmianę. Często zdarza się, że guzki wyczuwalne w badaniu palpacyjnym to nieszkodliwe torbiele czy gruczolaki, które mogą same się wchłonąć. Powstają najczęstszej w wyniku zmian hormonalnych. USG można wykonać niezależnie od dnia cyklu. Wykrywalność: guzki od 5 mm.
Mammografia
Zaleceniem do wykonania tego badania jest ukończenie przez kobietę 40 roku życia. Mammografię przeprowadza się głównie po owulacji, w drugiej połowie cyklu. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Polega ono na prześwietleniu kolejno obu piersi wiązką promieni rentgenowskich. Najpierw jedną, później drugą pierś układa się na skos między dwoma płytami, lekko dociskając. Przy badaniu kobieta może odczuwać pewien dyskomfort, ale nie ma wskazań do zastosowania znieczulenia miejscowego. Niepokojące zmiany wykrywane w mammografii to: nieprawidłowości w strukturze gruczołów, mikrozwapnienia, znaczące różnice w wielkości piersi- asymetria. Wykrywalność: aparat podstawowy: guzy od 3 mm, cyfrowy od 1mm.
Biopsja cienko igłowa
Jeśli obraz mammograficzny nie jest jednoznaczny lub zmiany o podejrzanym charakterze zostały potwierdzone, wykonuje się biopsję cienkoigłową. Polega ona na nakłuciu guzka i pobraniu materiału do badań patomorfologicznych poprzez zassanie próbki. W razie kłopotów ze zlokalizowaniem zmiany za pomocą palców, wykonuje się USG naprowadzające. Badanie nie jest bolesne, ponieważ igła, którą wprowadza się do wnętrza piersi ma 0,6 mm grubości.
Biopsja gruboigłowa
Zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, igłą o średnicy około 3 mm. Odczuwalność bólu przy tym badaniu jest większa niż przy biopsji cienkoigłowej. Pobrany materiał (3-6 wycinków tkanki) ogląda się wnikliwie podczas analizy histopatologicznej, która pozwala stwierdzić charakter guza oraz wykryć obecność komórek nowotworowych.
Rezonans magnetyczny
Badanie tego typu wykonywane jest w momencie, w którym nie ma pewności co do charakteru guza, ocenianego we wcześniejszych badaniach diagnostycznych oraz u kobiet mających drobne lub powiększane chirurgicznie piersi. Badanie wykonuje się w specjalnym pokoju, w którym pacjenta leży na brzuchu, na ruchomej platformie. Platforma zostaje wsunięta do środka sprzętu diagnostycznego, a uzyskany obraz widoczny jest na monitorze. Przed badaniem najczęściej podaje się kontrast dożylny, który pozwala na lepsze zlokalizowanie chorych komórek. Pacjentka powinna wykonać rezonans między 7 a 14 dniem cyklu, na miesiąc przed badaniem przerwać stosowanie terapii hormonalnej,a w dniu wykonywania rezonansu być na czczo oraz mieć ze sobą przeprowadzane ostatnio USG, jak również wynik poziomu kreatyniny we krwi. Wykrywalność zmian ogniskowych szacuje się na około 92 – 99%.
Rak i co dalej…?
Wśród pań panuje przekonanie, że każdy rak stanowi wyrok w postaci amputacji piersi lub szybkiego zgonu. Takie podejście jest jak najbardziej mylne. Wcześnie wykryte zmiany nowotworowe nie mają złych rokowań i najczęściej są one w 100% uleczalne. Kolejne stadium raka tzw. inwazyjne nie musi sygnalizować „najgorszego”. W momencie, kiedy przerzuty na węzły chłonne nie zostały potwierdzone, szanse na całkowite wyleczenie kształtują się na poziomie 90%.
W bardzo poważnym stadium choroby lekarz decyduje się na amputacje piersi. Wyróżniamy kilka rodzai mastektomii m.in.: prostą i radykalną. Decyzja który rodzaj zostanie zastosowany należy do lekarza onkologa, natomiast głównie przeprowadzana jest fragmentektomia, czyli wycięcie zmiany nowotworowej bez konieczności usuwania piersi. Mastektomia radykalna najczęściej wykonywana jest u kobiet z małym biustem lub gdy ilość guzów umiejscowionych w piersi jest duża, a choćby jedna ze zmian ma około 3 cm.
Dla wielu pań amputacja piersi, która w części przypadków jest konieczna oznacza utratę kobiecości i chęci do życia. Warto pamiętać, że w tym momencie efekt estetyczny można szybko poprawić, dokonując rekonstrukcji biustu, natomiast drugiej szansy na dalsze życie nie uzyskamy w żaden inny sposób.
Podsumowując
Najważniejsza w trosce o zdrowie kobiety jest profilaktyka. Musimy uświadomić sobie, że tylko wykonywanie regularnych badań kontrolnych pozwala na wczesne wykrycie choroby, a co za tym idzie na całkowite wyzdrowienie. Badania ginekologiczne oraz radiologiczne to szansa na spokojne życie, w dobrym zdrowiu, którą powinna dać sobie każda z nas. Brzmi dość prozaicznie, ale kiedy dowiadujemy się o chorobie, rzeczą, której pragniemy najbardziej jest zwykła, nienaznaczona strachem o tzw. „ jutro” codzienność. Pamiętajmy, że przekładając wykonanie badań na później, przesuwamy możliwość zdiagnozowania potencjalnego zagrożenia, ale na pewno nie cofniemy już czasu, który w walce z chorobą jest bezlitosny.