AZS, czyli atopowe zapalenie skóry to schorzenie dermatologiczne, na które cierpi wiele osób. Jest to jedna z najczęściej występujących chorób skórnych. Jej przyczyna zwykle kryje się w genach. Inne czynniki, będące powodem rozwoju tej choroby to przede wszystkim pokarm (jajka, owoce cytrusowe, czekolada, mleko, orzechy), alergeny wziewne, jak również środki i detergenty chemiczne. Ważnym elementem nasilającym objawy jest również stres. Częściej też notuje się przypadki zachorowań u dzieci, które przed ukończeniem pierwszego roku życia spożywały mleko krowie. Zauważono również zwiększoną możliwość występowania choroby w zależności od płci. Częściej chorują dziewczynki.
AZS to rodzaj alergii skórnej o charakterze przewlekłym. Jego początki zazwyczaj widoczne są już w dzieciństwie. „ Czy z tego się wyrasta?- to pytanie pojawiające się zwykle w gabinetach dermatologicznych. Otóż AZS może minąć wraz z wiekiem, natomiast skłonność do suchej skóry i konieczność specjalnej pielęgnacji zostaje z pacjentem do końca życia. Pokonanie choroby utrudniają czynniki, takie jak: wystąpienie schorzenia w wieku niemowlęcym, rozległe zmiany na całym ciele, inne warianty alergii, np. astma. Początki AZS to dokuczliwe swędzenie, pieczenie bardzo przesuszonej skóry. Kolejny etap to grudki o czerwonym zabarwieniu, które stopniowo zamieniają się w ropne wykwity. W ostrzejszych fazach zmiany chorobowe mogą zajmować dużą przestrzeń na ciele pacjenta. Uporczywy świąd jest powodem powstawania tzw. przesączy. Są to ślady, które tworzą się po rozdrapaniu ran. Nawet zagojona skóra jest znacznie cieńsza, a swoim wyglądem przypomina pergamin.
Choroba dzieli się na kilka faz w zależności od wieku chorego. Etap niemowlęcy przypada zwykle na trzeci miesiąc życia. Objawy to czerwona wysypka przede wszystkim na policzkach, przesuszona, łuszcząca się skóra na całym ciele. Możliwe sączące się zmiany głównie na łokciach, nadgarstkach. Faza wieku dziecięcego rozpoczyna się około 11 roku życia. Zmiany skórne są podobne do dolegliwości niemowlęcych. Ogniska zapalne występują przede wszystkim na kolanach, nadgarstkach, przedramionach, twarzy, łydkach. Oprócz efektu estetycznego dodatkowo pojawia się silny świąd oraz drażliwość. Etap dorosły charakteryzuje się przesuszoną skórą na całym ciele, zmianami pojawiającymi się na wierzchniej części dłoni. Dodatkowo może dojść do powiększenia węzłów chłonnych. Kolejnym czynnikiem wpływającym na zaostrzenia dolegliwości są pory roku. AZS nasila swoje objawy głównie wiosną i zimą.
Leczenie AZS
Leczenie AZS to terapia długotrwała. Pielęgnacja oraz zapobieganie nawrotom choroby konieczne jest do końca życia. Do tej pory głównym środkiem stosowanym w terapii były farmakologiczne maści oraz kremy sterydowe. Zaburzały one funkcjonowanie skóry, niszczyły one jej strukturę. Obecnie lekarze polecają leki przeciwhistaminowe, psychotropowe, np. hydroksyzynę oraz suplementy z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi. W momentach bardzo nasilonych zmian chorobowych zaleca się kortykosteroidy (hormon produkowany przez nadnercza). Stosuje się je przede wszystkim miejscowo. W terapię włączane są również niesteroidowe leki immunomodulujące. Ich działanie jest przeciwzapalne, a skutki uboczne zdecydowanie mniejsze. Istnieje także możliwość przeprowadzania naświetlań promieniami UVA.
Przy skórze atopowej bardzo ważnym elementem terapii jest właściwa pielęgnacja. Istnieje kilka zaleceń, których warto przestrzegać, aby nie pogarszać stanu skóry. Oto one:
- Unikać długich kąpieli, ponieważ chlor dodatkowo wysusza skórę. Z tego samego powodu nie zaleca się nauki pływania w publicznych basenach i pływalniach.
- Rozpoznać i wyeliminować pokarmy, które mogą nasilać dolegliwości.
- Nie stosować tradycyjnych, dostępnych w drogeriach mydeł lub żeli pod prysznic. Lepsze będą specjalne linie kosmetyczne przeznaczone dla skóry atopowej, tzw. emolienty.
- Do prania używać niepodrażniających, antyalergicznych proszków.
- Absolutnie konieczne jest nawilżanie skóry zwłaszcza po kąpieli. Do tego celu można wykorzystać specjalne balsamy, emulsje, które ze względu na swoją konsystencję dłużej utrzymują się na skórze. Warto też użyć oliwki kosmetycznej, doskonale natłuszczającej skórę.
- Dobrym rozwiązaniem będą kąpiele w morzu lub dosypywanie specjalnej soli, np. z Morza Martwego do wody przy codziennej zabiegach higienicznych. Słona woda działa kojąco, dlatego też dermatolodzy polecają pacjentom wypoczynek w nadmorskich kurortach.
- W miarę możliwości przebywać w czystych pomieszczeniach. Kurz podrażnia skórę.
- Unikać klimatyzacji pokojowej. Wysusza ona nawet skórę normalną.
- Zrezygnować z palenia papierosów. Substancje obecne w dymie są dla chorej powierzchni skóry bardzo niebezpieczne
AZS to choroba odbijająca się negatywnie na zdrowiu fizycznym oraz psychicznym pacjenta. Zdarza się, że otoczenie źle reaguje, widząc osobę cierpiącą na atopowe zapalenie skóry. Dlatego też, tak ważne jest budowanie świadomości wśród społeczeństwa, że chorobą tą nie można się zarazić przez kontakt z pacjentem, dotyk itp., gdyż najczęściej jest ona uwarunkowana genetycznie. Leczenie natomiast to proces żmudny i długi. Niezbędnym elementem jest stosowanie dobranych środków farmakologicznych oraz właściwa pielęgnacja całego ciała, aby odbudować zniszczoną warstwę lipidową skóry. Jest to istotne w celu poprawienia bariery ochronnej naskórka. Takie działania pozwolą na zmniejszanie powstałych ognisk chorobowych, ułatwią ich gojenie oraz ograniczą powstawanie nowych uszkodzeń.